Ülkemizde İşçi Sağlığı ve Güvenliği

İşçi sağlığı ve iş güvenliği konularında, Osmanlı İmparatorluğu zamanından günümüze kadar her dönemde çalışma hayatı içerisinde önemli yer tutmaktadır. Başlangıç zamanından günümüze kadar yapılan uygulamalar çözümün her zaman hukuki yollarda arandığını gösteriyor. Günümüzde artık işçi sağlığı ve iş güvenliklerine ilişkin olarak düşünce, değerlendirme ve yöntemler değişim göstermektedir. Bu gelişmelerin temel düşüncelerden bir tanesi, en iyi çözüm şeklinin “daha başlangıç zamanında kaza olasılıklarını ve sağlık sorunlarını giderebilmek” olduğudur. Türkiye’de İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda sorumlu olan kurum ve kuruluşların en başında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı geliyor. Bakanlığın içerisinde dört ayrı birim konuyla ilgili yer almaktadır. Daha sonra ise Sağlık ve Milli Savunma Bakanlıkları sırası ile gelmektedir. Bakanlıklardan sonra ise Belediyeler, SSK, TSE ve Üniversiteler de farklı amaçlarla konuyla ilgisi olmaktadır. Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili yer alan uygulamalarda karşılaşılan pek çok sorun bulunmaktadır.

Bu sorunlar ise şu şekilde sıralanabilmektedir;

Yasal düzenleme konusunda kaynaklanan problemler

İşyerlerinin yapılarından dolayı kaynaklanan problemler

Örgütlenme ve koordinasyon yetersizliğinden dolayı kaynaklanan problemler

İstatistiksel veriler içerisinde ve araştırma sonuçlarından kaynaklanacak problemler

Eğitimle ilgili problemler

Kazalardan sonra ortaya çıkabilecek problemler

İş Güvenliği Hakkının Tarihi

Sanayi devrimlerinin yarattığı olumsuz çalışma alanlarını düzeltmek nedeni ile başlayan devlet müdahaleleri, teknolojik gelişimlere ve günün ihtiyaçlarına uygun şekilde değişim gösteren ve devamlı olarak gelişen bir iş güvenliği mevzuat durumunu ortaya çıkarmaktadır. Bunun karşılığında ise işçiler konusunda da bu mevzuattan kaynaklanacak ve devlet tarafından idari ve cezai yaptırımlarla korunacak olan bir iş güvenliği hakkı doğmaktadır. İş güvenliği hakkı, önemli bulunması sebebi ile çalışma hayatlarına ilişkin yasalar dışında pek çok ülke içerisinde anayasalarda da yer almak suretiyle anayasal güvenceye işlenmiş ve bu şekilde uygulanmaya başlanmıştır.

Bununla beraber iş güvenliği hakkı T.C. Anayasamızın çeşitli maddeleri içerisinde de güvence altına alınmıştır. Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliği durumlarına ilişkin gerekli yasal yer alacak mevzuatın, bulunmakla beraber son derece dağınık bulunduğunu da daha önce belirtmiştik. Bu anlamda pek çok kanun ve denetim görevlerini yerine getirecek yine birçok kurumun ve kuruluşun yer alması, Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliği konu ile ilgili uygulamalar içerisinde sorunlara neden olabilmektedir.

İş güvenliği mevzuatlarının önemli bir kısmı da işverenin işçiyi gözetme borç durumlarına ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Bu düzenlemeler, işverenler aracılığı ile alınması gereken teknik nedenler, işin düzenlenmesiyle ilgili olarak sağlık kuralları, işyerinin iş güvenliği işlerinde örgütlendirilmesi konusunda yer alan kurallar ve işçiyi gözetme borçlarını yerine getirmeyen işverenlere uygulanacak olan yaptırımlar şekilde gruplandırılabilir. Eski zamanlara göre ülkemizde İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda cezai uygulamalar daha sıkı hale getirilmiştir.